Koliti ulçeroz është një sëmundje inflamatore kronike që prek zorrën e trashë (kolonin) dhe rektumin, duke shkaktuar inflamacion dhe plagë (ulçera) në shtresën e saj të brendshme. Kjo sëmundje është pjesë e grupit të njohur si sëmundje inflamatore të zorrëve (IBD), së bashku me sëmundjen e Crohn-it.
Ky çrregullim shfaqet zakonisht në moshë të re (në të 20-at ose 30-at), por mund të ndodhë në çdo periudhë të jetës. Ndonëse është kronik dhe nuk ka një kurë përfundimtare, trajtimi i duhur mund të ndihmojë shumë në mbajtjen nën kontroll të simptomave dhe përmirësimin e cilësisë së jetës.
Simptomat më të zakonshme:
- Diarre e vazhdueshme, shpesh me gjak apo mukus
- Dhimbje barku dhe ngërçe
- Lodhje e theksuar
- Humbje peshe dhe oreksi
- Nevojë e shpeshtë dhe urgjente për jashtëqitje
- Në raste të avancuara: temperaturë, anemi, inflamacion jashtë traktit tretës (si te kyçet apo sytë)
Kush e shkakton kolitin ulçeroz?
Shkaku i saktë ende nuk dihet, por besohet se është rezultat i një ndërveprimi kompleks mes sistemit imunitar, faktorëve gjenetikë dhe mjedisorë. Sistemi imunitar reagon në mënyrë të gabuar ndaj florës normale të zorrëve dhe shkakton inflamacion të zgjatur.
Si diagnostikohet?
Për të vendosur një diagnozë të saktë, nevojitet një kombinim i analizave laboratorike, imazherisë dhe procedurave endoskopike si:
- Analiza gjaku dhe jashtëqitjeje
- Kolonoskopi me biopsi
- Rezonancë magnetike apo skaner për të vlerësuar përhapjen e inflamacionit
Cilin mjek duhet ta konsultoni?
Personi më i përshtatshëm për të trajtuar dhe ndjekur këtë sëmundje është mjeku specialist gastroenterolog. Ai bën vlerësimin e saktë të gjendjes, përzgjedh strategjinë e trajtimit dhe ndjek me kujdes përparimin e pacientit. Në raste të caktuara, përfshihen edhe specialistë të tjerë si:
- Nutricionistët, për të ndihmuar me dietë të personalizuar
- Psikologët, pasi aspekti emocional është shpesh i ndërlidhur me sëmundjet kronike
- Kirurgu kolorektal, në raste të rënda ose komplikime që kërkojnë ndërhyrje kirurgjikale
Terapia biologjike: një qasje moderne në trajtimin e kolitit ulçeroz
Në vitet e fundit, një nga përparimet më të mëdha në trajtimin e kolitit ulçeroz është terapia biologjike – një formë moderne trajtimi që përdoret në rastet kur sëmundja nuk kontrollohet më me terapitë standarde.
Çfarë është terapia biologjike?
Terapia biologjike përfshin përdorimin e antitrupave të prodhuar në mënyrë specifike, të cilët synojnë drejtpërdrejt molekulat e përfshira në procesin inflamator. Në vend që të shtypin përgjithësisht sistemin imunitar, këto trajtime veprojnë në mënyrë të synuar, duke ulur rrezikun e efekteve anësore sistemike.
Kur rekomandohet?
Terapia biologjike zakonisht rekomandohet kur:
- Koliti ulçeroz është mesatar deri i rëndë
- Pacienti nuk ka pasur përmirësim me trajtimet e zakonshme
- Ka efekte anësore serioze nga terapitë klasike
- Kërkohet një qasje më e qëndrueshme afatgjate për parandalimin e shpërthimeve
Si jepet terapia?
Këto trajtime jepen zakonisht me infuzion intravenoz ose injeksion nënlëkuror, në mënyrë periodike. Ato administrohen vetëm nën kujdesin dhe mbikëqyrjen e mjekut specialist gastroenterolog, në institucione shëndetësore të licencuara.
Vëmendje:
- Terapia biologjike nuk është për të gjithë. Ajo kërkon vlerësim të kujdesshëm të rrezikut dhe përfitimeve.
- Para fillimit, pacienti mund të ketë nevojë për teste paraprake (si testi për tuberkuloz).
- Monitorimi i rregullt është thelbësor për të vlerësuar efektivitetin dhe për të përjashtuar ndërlikime.
Jetesa me kolit ulçeroz
Edhe pse është një sëmundje kronike, koliti ulçeroz mund të menaxhohet me kujdesin e duhur mjekësor dhe disa ndryshime në stilin e jetës. Pacientët që ndjekin rregullisht trajtimin, ndihmohen nga mbështetja profesionale dhe mësojnë të njohin sinjalet e trupit të tyre, arrijnë të jetojnë një jetë aktive dhe të qëndrueshme.
Për të gjithë ata që kërkojnë ndihmë profesionale në diagnostikimin dhe menaxhimin e kolitit ulçeroz, në Spitalin “Fati Im” mund të gjeni gastroenterologun e duhur për t’ju udhëhequr në çdo hap të trajtimit.
